Wie wint: de openbare publicatie dopinggebruik of de AVG?

De vraag is of het verenigbaar is met de AVG om persoonsgegevens van de sporter aan het grote publiek bekend te maken via een openbare publicatie op de website van de Oostenrijkse dopingautoriteit. In dit kader zijn vijf prejudiciële vragen gesteld aan het Hof van Justitie van de Europese Unie (‘HvJEU’). In de kern is de belangrijkste inhoudelijke vraag of deze praktijk onder de AVG toelaatbaar is, maar ook interessant is de vraag: “is de informatie dat een bepaalde persoon een bepaalde overtreding van de antidopingregels heeft begaan en wegens deze overtreding is uitgesloten van deelname aan (nationale en internationale) wedstrijden een gezondheidsgegeven?”

Gezondheidsgegevens zijn onder de AVG gedefinieerd als “persoonsgegevens die verband houden met de fysieke of mentale gezondheid van een natuurlijke persoon, waaronder gegevens over verleende gezondheidsdiensten waarmee informatie over zijn gezondheidstoestand wordt gegeven”. Daarnaast beschrijft de AVG dat gezondheidsgegevens alle gegevens zijn die betrekking hebben op de gezondheidstoestand van een natuurlijk persoon en die informatie geven over de lichamelijke of geestelijke gezondheidstoestand in het verleden, heden en de toekomst.

Gezondheidsgegevens kwalificeren als bijzondere categorieën persoonsgegevens, waarvoor onder de AVG een verwerkingsverbod geldt. Dit verbod is echter niet absoluut; de AVG beschrijft limitatieve uitzonderingsgronden en alleen in die gevallen mogen gezondheidsgegevens worden verwerkt. In deze zaak staat ter discussie of de informatie dat de sporter een overtreding van de antidopingregels heeft begaan kwalificeert als een gezondheidsgegeven en aldus als een bijzonder persoonsgegeven. Het antwoord op deze vraag kan ook interessant zijn in bijvoorbeeld het licht van alcohol- en drugstesten op de werkvloer: is de informatie dat een werknemer een overtreding van het alcohol- en drugscontrolebeleid heeft begaan dan mogelijk ook een gezondheidsgegeven?

Het HvJEU heeft eerder geoordeeld dat aan het begrip ‘gegevens die de gezondheid betreffen’ een ruime uitleg moet worden gegeven (Lindqvist) en ook indirect gevoelige gegevens kunnen al vallen onder de bijzondere categorieën persoonsgegevens (OT), maar hoe verhoudt zich dit tot onderhavige kwestie?

In de conclusie van de advocaat-generaal (‘A-G’) Cápeta wordt opgemerkt dat de definitie van een gezondheidsgegeven uit twee elementen bestaat. Het eerste element ziet op het vereiste dat de betreffende persoonsgegevens verband moeten houden met de lichamelijke of geestelijke gezondheid van een natuurlijke persoon. Het tweede element houdt in dat met die gegevens informatie over de gezondheidstoestand van die persoon wordt verstrekt, op zodanige wijze dat het ook mogelijk is om uit die gegevens conclusies te trekken over de gezondheidstoestand van de betrokkene.

Cápeta is er niet van overtuigd dat in onderhavige kwestie ook aan dit tweede element wordt voldaan. Volgens Cápeta zegt de vaststelling dat de sporter bepaalde verboden stoffen heeft gebruikt (of in bezit heeft gehad) namelijk niets over haar lichamelijke of geestelijke gezondheidstoestand. De A-G haalt daarbij aan dat, net zoals het gegeven dat de consumptie van alcohol niets zegt over de vraag of iemand verslaafd is, er eveneens geen logisch of duidelijk verband zou zijn tussen enerzijds het feit dat de sporter de verboden stoffen heeft gebruikt en anderzijds de lichamelijke of geestelijke gezondheid. Cápeta concludeert dan ook dat de informatie dat een sporter een overtreding van de antidopingregels heeft begaan op zichzelf geen gezondheidsgegeven is. 

Cápeta concludeert daarentegen wel dat de verwerkingsactiviteit in kwestie ziet op ‘persoonsgegevens betreffende strafrechtelijke veroordelingen of strafbare feiten’ in de zin van de AVG. Dit brengt volgens Cápeta met zich mee dat aan de belangen van de sporter een zwaarder gewicht moet worden toegekend bij de afweging of de betreffende gegevens moeten worden bekendgemaakt. Tegelijkertijd concludeert de A-G dat de verplichte bekendmaking van de overtreding van de antidopingregels door de sporter op een openbare website zowel geschikt als noodzakelijk is om de preventieve werking te realiseren. Deze preventieve werking bestaat erin huidige en toekomstige sporters te weerhouden van het begaan van een soortgelijke overtreding, alsmede om te voorkomen dat sporters schorsingen omzeilen. Volgens Cápeta staat de AVG er dan ook niet aan in de weg dat de nationale dopingautoriteit persoonsgegevens van een sporter in verband met een overtreding openbaar publiceert.

De prejudiciële verwijzing was afkomstig van een instantie dat geen ‘klassieke’ rechterlijke instantie in Oostenrijk is (namelijk: een onafhankelijke arbitragecommissie) en daarom is deze zaak helaas door het HvJEU afgedaan als niet-ontvankelijk. Dat is zonde gezien deze interessante vragen en we zullen het dus enkel moeten doen met de conclusie van de A-G op dit vlak.

Heeft u vragen over (de publicatie van) dopinggegevens? Neem contact op met Femmie Schets of ons team sportrecht.

Dit artikel is mede geschreven door Roan Coesmans (student-stagiair).