Update Wet BIG en psychologische beroepen

In de tweede evaluatie van de Wet BIG in oktober 2013 hebben de onderzoekers geconstateerd dat er een overlap bestaat tussen de basisberoepen gezondheidszorgpsycholoog (‘gz-psycholoog’) en psychotherapeut en het specialisme klinische psycholoog. Dat zit met name in deels gelijke deskundigheidsgebieden en competenties. Die overlap is ook zichtbaar in de BIG-registraties: in 2019 had 68% van de psychotherapeuten óók een registratie als gz-psycholoog. En 40% van de psychotherapeuten had zowel een registratie als gz-psycholoog én klinisch psycholoog. Naast deze drie titels er ook nog het psychologisch beroep Kinder- en Jeugdpsycholoog NIP (‘K&J-psycholoog’). Dit beroep is niet in de Wet BIG geregeld.

Door deze verschillende beroepen en beroepstitels is onduidelijk – voor patiënten, verwijzers en de professionals zelf – waar de expertise van de één ophoudt en de ander begint. Dit belemmert een efficiënte inzet van professionals in een toch al krappe arbeidsmarkt.

In 2020 hebben de beroepsverenigingen Nederlands Instituut van Psychologen (‘NIP’) en Nederlandse Vereniging voor Psychotherapie (‘NVP’) het voorstel tot vereenvoudiging van de beroepsstructuur gedaan. De Minister voor Medische Zorg & Sport heeft dat voorstel overgenomen en begin 2024 het conceptwetsvoorstel tot wijziging van de Wet BIG gepubliceerd.

1. Nieuw basisberoep

• Er komt één basisberoep in de Wet BIG: de gezondheidszorgpsycholoog-generalist (‘gz-psycholoog-generalist’).
• In dit nieuwe beroep worden de gz-psychologen en de K&J-psychologen samengebracht. De huidige beroepen ‘gz-psycholoog’ en ‘psychotherapeut’ vervallen in de Wet BIG.

2. Specialismen

• Er komt één nieuw specialisme: klinisch psycholoog-psychotherapeut.
• Het huidige basisberoep psychotherapeut en het specialisme van klinisch psycholoog worden in dit nieuwe specialisme samengebracht.
• Het huidige specialisme klinisch neuropsycholoog blijft bestaan.

Met het nieuwe basisberoep ‘gz-psycholoog-generalist’ ontstaat er eenzelfde situatie als bij de andere BIG-beroepen. Zo is de ‘arts’ een basisberoep in de Wet BIG, waarbij de artsen uiteenvallen in verschillende specialismen. De specialismeregisters voor artsen worden beheerd door de KNMG. De specialismeregisters voor de psychologie worden beheerd door de FGzPT.

De beoogde inwerkingtreding van (een deel van) het conceptwetsvoorstel is 1 januari 2026. De wetswijziging heeft gevolgen voor de verschillende professionals.

Gz-psychologen

Gz-psychologen, die op het moment van wijziging van de Wet BIG als zodanig in het BIG-register geregistreerd staan, worden automatisch in het BIG-register omgezet naar gz--generalist (artikel 104 Wet BIG (nieuw)). Gz-psychologen, die nu nog in opleiding zijn, kunnen zich na afronding van hun opleiding inschrijven als gz-psycholoog-generalist.

Psychotherapeuten

Van de huidige psychotherapeuten vervalt hun BIG-registratie. Psychotherapeuten die niet (ook) al als gz-psycholoog zijn ingeschreven, moeten zich dus eerst als gz-psycholoog-generalist inschrijven. Voor die psychotherapeuten kan bijscholing noodzakelijk zijn, om te voldoen aan de eisen voor het nieuwe beroep gz-psycholoog-generalist. Na registratie als gz-psycholoog-generalist kunnen deze professionals zich verder laten bijscholen voor de registratie als specialist klinisch psycholoog-psychotherapeut.

Deze bij- of omscholing kost tijd. Daarnaast zijn er nog psychotherapeuten in opleiding die hun opleiding in de komende jaren zullen afronden. Daarom treden de onderdelen die zien op de psychotherapeuten pas vijf jaar na de inwerkingtreding van de rest van het wetsvoorstel in werking. Dat betekent dat het ‘oude’ basisberoep psychotherapeut (naar verwachting) vervalt per 1 januari 2031. Tot die tijd mogen de huidige psychotherapeuten dus hun titel blijven voeren en geldt voor hen het tuchtrecht en de herregistratieplicht.

K&J-psychologen

Het beroep K&J-psycholoog komt te vervallen, naar verwachting per 1 januari 2026. Deze psychologen zullen, om als gz-psycholoog-generalist te worden geregistreerd in het BIG-register, aan de daaraan verbonden eisen moeten voldoen. Ook zij zullen hiertoe een (beperkte) bijscholing moeten volgen.

Als gezegd is het conceptwetsvoorstel tot wijziging van de BIG van januari tot maart 2024 in internetconsultatie geweest. Daarop hebben liefst 1551 burgers en organisaties hun reactie ingediend. Die reacties zullen verder worden verwerkt in een nieuwe versie van het wetsvoorstel, dat zal worden behandeld door de Tweede Kamer en Eerste Kamer. We houden het in de gaten!

Zie voor meer informatie en veelgestelde vragen de memorie van toelichting bij het conceptwetsvoorstel, de website van het programma Beroepenstructuur psychologische zorg en de websites van het NIP en de NVP.