Mededinging: besluit ACM inzake klassieke overtreding van kartelverbod bij afstemming in aanbesteding

De ondernemingen AGMI Traffic B.V., AGMI Beheer B.V. en AGMI Finance B.V. (samen "AGMI") en Brimos B.V. en Brimos Beheer B.V. (samen "Brimos”) zijn door de Autoriteit Consument & Markt (hierna: ACM) beboet voor overtreding van het kartelverbod omdat zij inschrijvingen voor vier grote uitvragen in het kader van aanbestedingen hebben gecoördineerd. Er is sprake van een klassieke kartelvorming. Daar deze kartelvorming het grondgebied van heel Nederland bestrijkt, is ook het Europese kartelverbod overtreden. De ACM verleent beide partijen een boetevermindering vanwege het beroep dat is gedaan op de clementieregeling.

De casus

De Nationale Bewegwijzeringsdienst (hierna: “NBd”), zijnde een alliantie van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Interprovinciaal Overleg, de Unie van Waterschappen en Rijkswaterstaat, is namens de minister van Infrastructuur en Waterstaat, verantwoordelijk voor uniforme bewegwijzering langs alle openbare wegen van Nederland. Op verzoek van wegbeheerders regelt de NBd de inkoop van bewegwijzeringsproducten- en diensten door middel van een aanbestedingsprocedure. AGMI en Brimos hebben onderling afgesproken voor welke bedragen zij zich zouden inschrijven bij de aanbesteding. De ene partij zou zich aan de afgesproken prijs houden, terwijl de andere partij daar boven zou inschrijven. Deze afstemming heeft bij drie van de vier uitvragen ertoe geleid, dat de opzet van deze partijen is geslaagd, waarbij de opdracht in het kader van de aanbesteding is gegund aan de partij die zich voor het laagste, afgesproken bedrag, had ingeschreven. De ACM stelt, dat AGMI en Brimos de gemeenschappelijke wil te kennen hebben gegeven om zich op een afgestemde manier op de markt te gedragen. Het betreft een klassieke horizontale afspraak tussen concurrenten over het onderling vaststellen van prijzen en verdelen van opdrachten. Dit beperkt de mededinging. De ondernemingen hebben hun marktgedrag niet zelfstandig, vrijelijk, kunnen bepalen en een belangrijk deel van de onzekerheid, inherent aan concurrentie op de markt, weggenomen. De NBd mocht ervan uitgaan dat er sprake was van concurrentie. Het afgesproken gedrag heeft in potentie altijd een prijs opdrijvend effect. De ACM concludeert ook, dat de gedragingen van partijen de interstatelijke handel ongunstig kunnen beïnvloeden in de zin van artikel 101, eerste lid van het Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie, nu de gedragingen betrekking hebben op het gehele grondgebied in Nederland. Aangezien zowel Brimos als AGMI clementieverklaringen hebben ingediend, in de zin van het Besluit clementie, verleent de ACM boetevermindering. Brimos krijgt een boetevermindering van 100%, nu Brimos de kartelovertreding bij de ACM had gemeld voordat de ACM met het onderzoek was begonnen. Ook AGMI heeft een clementieverzoek ingediend, nog voordat de ACM met het onderzoek was begonnen. De informatie, die ook AGMI heeft verstrekt aan de ACM, was van aanzienlijk toegevoegde waarde. Aan AGMI wordt een boetevermindering van 50% toegekend. Gelet op het feit, dat zowel Brimos als AGMI ook medewerking hebben verleend aan vereenvoudigde afdoening van de zaak, kent de ACM een verdere boeteverlaging van 10% toe. Dat resulteert dan nog in een boete van EURO 56.000,- voor AGMI.

Conclusie

Nog steeds komen klassieke overtredingen van het kartelverbod voor in de vorm van afstemming tussen ondernemingen die zich inschrijven voor een aanbesteding. Het kan dan gaan om afgesproken toerbeurtsystemen dan wel verdeling van opdrachten. De aanbestedende dienst verkrijgt zo een opdrachtnemer, die de dienst uitvoert voor een hoger bedrag dan het bedrag dat in vrije concurrentie tot stand zou zijn gekomen. Beide partijen hebben eieren voor hun geld gekozen, en in een vroegtijdig stadium beroep gedaan op het Besluit clementie, waardoor een boetevermindering kon worden toegepast. Voor meer informatie over het mededingingsrecht kunt u contact opnemen met mr. F. Weelen en mr. T. van Klink.