Blockchain: een rijgketting van mogelijkheden

Blockchain is hot. Je kunt geen trendsite raadplegen of de peer-to-peer technologie komt voorbij. Blockchain is door Klaus Schwab (voorzitter van het World Economic Forum) een belangrijk onderdeel van de vierde industriële revolutie genoemd. Het verbaast dan ook niet dat de technologie momenteel in de piek van Gartner's Hype Cycle for Emerging Technologies verkeert. Blockchain is de onderliggende techniek van Bitcoin. Maar het is veel meer dan dat. De technologie is feitelijk het platform waarop Bitcoin als applicatie draait. Blockchain verhoudt zich dus tot Bitcoin als internet zich verhoudt tot bijvoorbeeld e-mail, Whatsapp of Twitter. Blockchain is feitelijk een digitaal grootboek waarin data wordt opgeslagen. In het geval van Bitcoin betreft het transactiedetails, maar het toepassingsgebied is veel breder dan dat. Periodiek wordt data gegroepeerd in een blok. Van dit blok wordt een unieke digitale vingerafdruk gemaakt, een zogenaamde hash. Deze hash wordt, samen met nieuwe data, opgenomen in een volgend blok, waarvan ook weer een hash wordt gemaakt. Op die manier ontstaat een ketting van blokken met informatie. De hash-functie zorgt ervoor dat ieder blok voortbouwt op het vorige én heeft een controlefunctie. Daardoor is gewaarborgd dat data die eenmaal is opgeslagen in de blockchain juist is en niet veranderd kan worden. Wat in de blockchain is opgenomen staat vast. Blockchain is een zogenaamd peer-to-peer netwerk. Het grootboek wordt niet door een centrale uitvoerende partij gehost of aangeboden, maar draait op de computers van alle aangesloten partijen. Sterker nog: elke partij kan een kopie van het volledige grootboek verkrijgen. Hierdoor is de opgeslagen informatie transparant voor iedereen en kan niemand de data censureren of transactiekosten rekenen. Dit is het cruciale verschil met traditionele betaal- en transactiesystemen. Als gezegd is het toepassingsgebied van blockchain veel groter dan Bitcoin. In plaats van een digitale vingerafdruk van transactiedetails, kan er in een blok bijvoorbeeld op datum x de hash (vingerafdruk) van de tekst van dit artikel worden opgeslagen. Daarmee staat vast dat dit artikel op datum x in deze exacte vorm bestond. Een journalist of schrijver kan daarmee onomstotelijk aantonen dat zijn werk op datum x bestond, zonder dat hij de werkelijke inhoud van zijn werk hoeft te openbaren. Via de blockchain kunnen ook de opbrengsten van allerlei artistieke werken - zoals muziek, films of boeken - op een transparante manier automatisch worden verdeeld tussen maker, producent en andere betrokkenen. Nummer 1 DJ Hardwell maakt daar al gebruik van. Een stap verder is het opslaan van digitale eigendomsbewijzen, naw-gegevens van personen en ondernemingen of (wat wij nu nog noemen) notariële akten. Daarmee heeft blockchain de potentie om belangrijke functies van het kadaster, de kamer van koophandel en notarissen over te nemen. In Honduras wordt eigendom van grond al via blockchain geregistreerd. Een andere applicatie die op blockchain draait zijn zogenaamde smart contracts. Smart contracts zijn zelfuitvoerende contracten in computercode. Een voorbeeld: een consument sluit een smart contract met een online supermarkt.  Het contract houdt in dat telkens wanneer de kaas, melk of [elk willekeurig levensmiddel] op is, het wordt besteld bij de winkel. De koelkast is aangesloten op internet en de verpakking van elk levensmiddel bevat een chip die de inhoud van de verpakking registreert. Zodra een product - of een vooraf gedefinieerd minimumbedrag aan producten - op is, wordt automatisch een bestelling geplaatst en direct financieel vereffend in het grootboek. Omdat alle transacties worden geregistreerd in, en uitgevoerd door, de blockchain, wordt de transactie uitgevoerd zonder dat er externe partijen aan te pas komen. Daarmee is de transactie aan beide zijden zonder (restitutie)risico of transactiekosten. Blockchain technologie bevindt zich op dit moment op de top van de hype cycle. Er moet nog het nodige werk verzet worden voordat het uiteindelijk leidt tot toepassingen die dagelijks gebruikt worden. Eén ding staat echter vast: blockchain zal de manier waarop wij transacties doen - zij het betalingen, diensten of fysieke leveringen - drastisch veranderen. Ik verwacht dat we blockchain over een aantal jaar kunnen bijschrijven op in de evolution of payment methods.