Bescherming Nederlandse natuur

Europese Hof van Justitie wil betere bescherming van Nederlandse natuur Het Europese Hof kan blijkens de uitspraak van woensdag 7 november 2018 leven met het Nederlandse Programma Aanpak Stikstof (PAS), waarbij natuurherstel met nieuwe economische ontwikkeling wordt gecombineerd. Tegelijk oordeelt het hof dat strengere eisen moeten worden gesteld aan vergunningen voor agrarische bedrijven in de nabijheid van natuurgebieden.  Dit is, kort samengevat de voorlopige conclusie na een uitspraak van het hof in twee zaken die Nederlandse milieuorganisaties hadden aangespannen over nieuwe vergunningen voor landbouwbedrijven bij zogeheten Natura 2000-gebieden. De provincies Gelderland, Limburg en Noord-Brabant hadden die bezwaren eerder afgewezen.  PAS-regeling De PAS-regeling regelt sinds 2015 de ruimte voor de uitstoot van stikstof nabij Natura 2000-gebieden. De Natura 2000-gebieden worden beschermd door de Europese habitatrichtlijn, waarin een plafond voor de hoeveelheid stikstofdepositie voor de gebieden is vastgesteld. Dit betekent dat de uitstoot van stikstof niet boven een kritische depositiewaarde mag uitkomen om de bescherming van Natura 2000-gebieden voldoende te waarborgen. De belangrijkste bron voor de uitstoot van stikstof is de landbouw. Enerzijds heeft de PAS-regeling tot doel om de uitstoot van stikstof te beperken door onder andere minder uitstoot van ammoniak uit veestallen en betere bemesting. Dit moet in 2030 een reductie opleveren van tien miljoen kilo extra. Anderzijds creëert de PAS-regeling door de reductie van stikstof ruimte voor nieuwe economische ontwikkelingen, zoals de verbreding van een snelweg of de uitbreiding van een veehouderij. Belangrijke gevolgen Volgens het Europese Hof had echter moeten vaststaan dat het stikstofbeleid positieve effecten heeft voor de Natura 2000-gebieden, alvorens met het beleid werd gestart. Het Hof stelt zware eisen aan de wetenschappelijke onderbouwing van de PAS. De PAS-regeling zelf wordt wel als systematiek door het Hof geaccepteerd. Het is aan de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State om te beoordelen of de onderbouwing voldoende is. Bovendien moeten de gevolgen van het weiden van vee en het in de bodem brengen van meststoffen wetenschappelijk worden getoetst. Nederland mag niet zonder meer een algemene uitzondering hiervoor maken; eerst zal duidelijk moeten zijn dat het bemesten van land en het weiden van vee geen significante gevolgen heeft voor een nabijgelegen natuurgebied. Hierbij moet van het Europese Hof worden uitgegaan van de huidige, feitelijke situatie en niet van het verwachte natuurherstel. Zonder gedegen onderzoek is voor individuele gevallen een natuurvergunning voor het weiden van vee en bemesten van land nodig. Ook voor de gevolgen van economische ontwikkelingen stelt het Europese Hof nu strengere regels. Een vergunning kan pas verleend worden na een passende beoordeling of de hoeveelheid stikstofdepositie verenigbaar is met de instandhoudingsdoelstellingen van de PAS-regeling. Het Europees Hof overweegt ondermeer: ‘‘Dat is echter slechts het geval wanneer na een grondige en volledige toetsing van de wetenschappelijke deugdelijkheid van die beoordeling kan worden gegarandeerd dat er wetenschappelijk gezien redelijkerwijs geen twijfel bestaat dat geen van de plannen of projecten schadelijke gevolgen heeft voor de natuurlijke kenmerken van het betrokken gebied, hetgeen door de nationale rechter moet worden nagegaan.’’ Advies gevraagd De Afdeling Bestuursrechtsspraak van de Raad van State had het Europese Hof om advies gevraagd en moet nu invulling geven aan de uitspraak. De rechtbanken hebben op dit moment meer dan tweehonderd zaken over dit onderwerp in behandeling. Zij houden die aan totdat de uitspraak van het Europese Hof door de Raad van State in een definitieve uitspraak is vertaald. Dat wordt voor begin 2019 voorzien. De volledige uitspraak is te vinden via curia.europa.eu, HvJ EU 7 november 2018, ECLI:EU:C:2018:882. Neem voor meer informatie contact op met onze overheidsspecialisten Jan van Heijningen en Jack van Beers.